Cholesterol:
- tłuszczowy związek chemiczny z grupy steroli
- występuje naturalnie we wszystkich organizmach żywych
- u człowieka największe jego stężenie stwierdza się w wątrobie i mózgu
- jego pochodne steroidowe występują w błonie każdej komórki zwierzęcej
- jest prekursorem hormonów sterydowych, kwasów żółciowych i witaminy D
- jest wydalany z żółcią, po przemianie do kwasów żółciowych
- jest składnikiem otoczki mielinowej w tkance nerwowej.
Wzór chemiczny cholesterolu
Metabolizm cholesterolu:
- ponad połowa cholesterolu w organizmie człowieka pochodzi z biosyntezy
- synteza cholesterolu zachodzi głównie w wątrobie, znacznie mniej w jelitach i skórze (cholesterol endogenny)
- pozostałych cholesterol dostarczany jest z pokarmem (cholesterol egzogenny)
Matabolizm cholesterolu
- regulacja syntezy cholesterolu zachodzi na początkowych etapach jego produkcji poprzez mechanizm sprzężenia zwrotnego
- synteza cholesterolu kontrolowana jest przez cholesterol LDL, który dostarczany jest do komórki poprzez receptory LDL
- końcowy produkt szlaku metabolicznego, czyli cholesterol, hamuje w wątrobie reduktazę HMG-CoA
- nadmiar cholesterolu komórkowego przekształcany jest w estry, które gromadzone są w postaci kropel tłuszczu w komórkach lub łącząc się z apolipoproteinami tworzą w wątrobie frakcje VLDL albo chylomikrony w jelicie.
Lipoproteiny
Cholesterol jest nierozpuszczalny ani w wodzie, ani we krwi, dlatego łączy się z białkami, fosfolipidami i trójglicerydami, tworząc lipoproteiny.
Rola lipoprotein:
- międzynarządowy transport trójglicerydów i cholesterolu.
Budowa lipoprotein:
- wewnątrz - hydrofobowe estry cholesterolu i trójglicerydy
- na zewnątrz - hydrofilne białka (apolipoproteiny APOB-100 lub APOE), wolny cholesterol, fosfolipidy.
Klasy lipoprotein:
|
70% krążącego we krwi cholesterolu stanowi frakcja LDL.
Lipoproteiny aterogenne:
- LDL
- VLDL
- remnanty chylomikronów
- remnanty VLDL.
Metabolizm LDL cholesterolu w hepatocytach:
- LDL poprzez apolipoproteinę B-100 łączy się z domeną receptora LDL
- kompleks wnika do komórki, gdzie ulega zdysocjowaniu
- receptor LDL przechodzi ponownie na powierzchnię komórki
- LDL ulega rozkładowi lizosomalnemu
.jpg)
- estry cholesterolu ulegają reestryfikacji - uzupełniają pulę wolnego cholesterolu lub są zamieniane
w zapasowe estry - egzogenny cholesterol pod postacią LDL hamuje syntezę endogenną cholesterolu oddziałując na reduktazę HMG-CoA
- liczba receptorów dLDL na powierzchni komórki jest regulowana zgodnie z zapotrzebowaniem komórki
na cholesterol.
Formuła Friedewalda***
LDL=TC-HDL-TG/2,2 (dla mmol/l)
LDL=TC-HDL-TG/5 (dla mg/dl)
***pod warunkiem, że TG<4,5 mmol/l (400mg/dl)
Najczęstsze przyczyny dyslipidemii:
| 1. Hipercholesterolemia | 2. Hipertrójglicerydemia | 3. Niskie stężenie HDL |
|
|
|